Maar liefst 15% tot 20% van de mensen heeft er last van: hoogsensitiviteit of hooggevoeligheid (HSP)[1]. Als je hoogsensitief bent, ben je meer dan gemiddeld gevoelig voor prikkels. En dat zorgt regelmatig voor overbelasting. Hoogsensitiviteit is grotendeels aangeboren. Het is dan ook geen psychische stoornis, maar een karaktereigenschap. Eentje die ook veel voordelen oplevert, als je er goed mee om leert te gaan!
Wat is HSP?
HSP staat voor ‘hoogsensitief persoon’. Die term werd in 1998 door de Amerikaanse psychologe Elaine Aron bedacht. Zij beschrijft de kenmerken van hoogsensitiviteit in grote lijnen met de afkorting DOES:[2]
D: Depth of processing
HSP’ers zijn zich meer bewust van wat er om hen heen gebeurt. Ze nemen meer informatie op dan anderen en verwerken dit ook heel snel en grondig. Mensen met hoogsensitiviteit kunnen situaties daarom goed inschatten en zijn alert voor gevaar. Dit kan echter ook snel omslaan in het onnodig overdenken van gebeurtenissen.
O: easily being Overstimulated
Mensen met hoogsensitiviteit zijn ook gevoeliger voor lichamelijke en geestelijke prikkels. Denk bijvoorbeeld aan geluiden, beelden, aanrakingen, pijn of genot. Hierdoor raken HSP’ers sneller overprikkeld dan gemiddeld.
E: giving emphasis to Emotional reactions and having strong Empathy
HSP’ers merken niet alleen hun eigen emoties sneller op, maar ook die van anderen. Ze kunnen zich daardoor goed in een ander verplaatsen en empathie tonen.
S: being Sensitive to all subtleties around
Als je hoogsensitief bent merk je veel meer details om je heen op. Zo ook abstracte zaken, zoals de sfeer in de ruimte of de stemming van andere mensen. HSP’ers kunnen zich hier maar moeilijk van afsluiten en hun humeur en emoties worden door de omgeving beïnvloedt.
Symptomen HSP
- Je kunt niet goed tegen fel licht, harde geluiden, drukte of sterke geuren.
- Je bent gevoelig voor lichamelijke sensaties, zoals pijn of honger.
- Je reageert sterk op alcohol of cafeïne.
- Je schrikt snel.
- Je kunt diep geraakt worden door kunst, muziek, een film of een mooi boek.
- Je stemming wordt beïnvloed door die van anderen.
Gevolgen HSP
Hoogsensitiviteit zorgt ervoor dat je snel overprikkeld raakt. Je wordt dan gestrest, humeurig, prikkelbaar of moe. Je hebt dan moeite je aandacht ergens bij te houden. HSP’ers hebben daarom meer dan anderen de behoefte zich terug te trekken en alleen te zijn.
Positieve gevolgen
De positieve kanten van hoogsensitiviteit worden vaak vergeten, maar zijn er wel degelijk. Onder de ideale omstandigheden kunnen HSP’ers namelijk kwalitatief hoogstaand werk verrichten. Ze kunnen bijvoorbeeld veel informatie verwerken, waarbij geen detail of nuance ze ontgaat. Ook hebben ze veel menselijk inzicht en inschattingsvermogen. Vanwege hun loyaliteit, precisie en focus op kwaliteit zijn HSP’ers vaak uitstekende werknemers.
‘Ik zie van tevoren wat er in elke willekeurige situatie mis kan gaan en ben anderen tien stappen voor als iets uit de hand dreigt te lopen.’[3]
-HSP’er Marisa
Negatieve gevolgen
Omdat HSP’ers meer rust en tijd alleen nodig hebben, worden ze vaak als verlegen of weinig sociaal gekenmerkt. Dit is lang niet altijd het geval. Dit vooroordeel zorgt er echter voor dat mensen met hoogsensitiviteit vaak extra hun best gaan doen om aan de standaarden van niet-HSP’ers te voldoen. De hoogsensitiviteit wordt dan als een handicap gezien. Het gevolg is dat HSP’ers eenvoudig over hun grenzen gaan of zichzelf een gevoel van minderwaardigheid aanpraten.
Therapie voor HSP
Alhoewel hoogsensitiviteit geen psychische stoornis is, kan het toch lonen ervoor in therapie te gaan. Zeker als je het lastig vindt met je hoogsensitiviteit om te gaan. Het consequent over je grenzen gaan kan namelijk ernstige gevolgen hebben. Sommige HSP’ers ontwikkelen een angst- of paniekstoornis, faalangst, sociale angst, of zelfs een burn-out of depressie. Door in therapie te gaan voorkom je dat het zover komt. Een psycholoog leert je…
- De signalen van overprikkeling op tijd te herkennen
- Manieren om te ontspannen en te ‘ontprikkelen’
- Je levenswijze op je hoogsensitiviteit aan te passen
- Je hoogsensitiviteit niet als last, maar talent te zien
- De voordelen van hoogsensitiviteit te benutten
Zou jij graag eens met een ervaren psycholoog over hoogsensitiviteit praten? Neem gerust contact met ons op. Wij vertellen je graag wat onze online psychologen voor je kunnen betekenen.
Gratis kennismaking
Start met een kosteloos kennismakingsgesprek! Vul hiervoor onderstaand contactformulier in. Je krijgt dan zo spoedig mogelijk bericht terug van onze aanmeldcoördinator. Ook kun je een bericht sturen naar info@psycholoogopafstand.nl. Lees hier meer over onze aanmeldprocedure & tarieven.
Veel gestelde vragen over HSP
HSP staat voor ‘hoogsensitief persoon’. Iemand die hoogsensitief is, is gevoelig voor zowel externe als interne prikkels. Een HSP’er merkt details uit de omgeving snel op, zoals de sfeer in de ruimte en de stemming van anderen. HSP’ers raken daardoor ook gauw overprikkeld en hebben meer rust en tijd alleen nodig.
Als je hoogsensitief bent, raak je snel overprikkeld in omgevingen met veel stimuli. Je kunt daarom bijvoorbeeld niet goed tegen drukte, harde geluiden of fel licht. Ook voor lichamelijke sensaties, zoals pijn en honger, ben je gevoelig. Kenmerkend voor HSP is bovendien dat de sfeer in de ruimte of stemmingen van anderen jouw gemoedstoestand flink kunnen beïnvloeden.
Nee, je hébt geen hoogsensitiviteit, je bént hoogsensitief. HSP’ers worden met hoogsensitiviteit geboren. Het is dus een karaktereigenschap, die overigens ook veel positieve kanten heeft. Klachten met betrekking tot hoogsensitiviteit kunnen door de jaren heen wel verergeren, zeker als je de signalen negeert en te weinig rust neemt om te ‘ontprikkelen’.
